Worden er meer dan 20 werknemers binnen een periode van 3 maanden ontslagen vanwege bedrijfseconomische redenen? Dan wordt er gesproken van collectief ontslag. Voordat je werkgever over kan gaan tot collectief ontslag moet hij eerst een procedure doorlopen. Zo moet het collectief ontslag worden gemeld bij het UWV, de vakbonden en eventueel bij de ondernemingsraad.
Wat is een collectief ontslag?
De naam collectief ontslag zegt het al. Als er sprake is van een grote groep werknemers die ontslagen wordt, spreken we van collectief ontslag. Er zijn een aantal eisen voor een collectief ontslag. Specifiek gaat het om een groep van minimaal 20 werknemers die binnen een periode van 3 maanden worden ontslagen. De ontslagen moeten het gevolg zijn van slechte bedrijfseconomische omstandigheden. Daarnaast moeten de ontslagen werknemers binnen 1 werkgebied vallen. Het UWV heeft Nederland in zes werkgebieden opgedeeld. We spreken pas over collectief ontslag als van al het bovenstaande sprake is.
Vakbond en de ondernemingsraad
Je werkgever is verplicht het collectief ontslag te melden aan de belanghebbende werknemersverenigingen; dat zijn de vakbonden. Vakbonden komen op voor de rechten en belangen van werknemers. Zodra zij een melding hebben gekregen van het collectief ontslag, zullen zij in overleg gaan met je werkgever over het opstellen van een sociaal plan.
Bij grote organisaties met meer dan 50 werknemers is er sprake van een ondernemingsraad. Deze raad bestaat uit gekozen leden die opkomen voor de belangen van de werknemers. De werkgever moet de ondernemingsraad in de gelegenheid stellen om advies uit te brengen over het collectief ontslag. De ondernemingsraad kan naar de Ondernemingskamer in Amsterdam stappen als de werkgever het advies niet opvolgt.
Afspiegelingsbeginsel
Bij collectief ontslag is de werkgever verplicht het afspiegelingsbeginsel toe te passen. Werknemers worden verdeeld in 5 leeftijdsgroepen. De leeftijdsverdeling moet na ontslagronde zo gelijk mogelijk blijven als ervoor. Meestal worden de werknemers met het kortste dienstverband als eerst ontslagen.
Sociaal plan
Veel werkgevers stellen bij collectief ontslag een sociaal plan op. Een sociaal plan legt uit waarom je werkgever gaat reorganiseren en wat dat betekent voor de werknemers. Daarnaast wordt er in het sociaal plan vaak afgesproken welke ontslagvergoeding wordt betaald, of er outplacement wordt aangeboden en/of overige ontslagregelingen.
Een sociaal plan is niet verplicht maar wordt doorgaans toch opgesteld. Het is eenvoudiger voor de werkgever om een regeling te maken die voor iedereen geldt in plaats van tientallen individuele ontslagzaken te moeten voeren.
Transitievergoeding
Werknemers die door collectief ontslag hun baan verliezen, hebben recht op een transitievergoeding. Deze vergoeding is bedoeld als financiële compensatie voor het verlies van werk en de transitie naar een nieuwe baan. De hoogte van de transitievergoeding is afhankelijk van het aantal dienstjaren en het salaris van de werknemer.
- Voor de eerste 10 dienstjaren ontvangt de werknemer 1/3 maandsalaris per dienstjaar.
- Voor dienstjaren na het 10e jaar ontvangt de werknemer 1/2 maandsalaris per dienstjaar.
Er geldt echter een maximumbedrag voor de transitievergoeding, dat in 2023 is vastgesteld op € 89.000 of een jaarsalaris (bruto) als dat hoger is.
Ontslagvergunning UWV
Je werkgever moet bij collectief ontslag een ontslagaanvraag indienen bij het UWV. Hierin moet hij toelichten wat de bedrijfseconomische reden is dat aanleiding geeft tot de ontslagaanvraag. Het UWV toetst vervolgens of de voorgenomen ontslagen noodzakelijk zijn.
Kan je actie ondernemen tegen collectief ontslag?
Als je het niet eens bent met het collectief ontslag, dan kan je daartegen in actie komen. Zodra je alle papieren van UWV hebt ontvangen, kan je verweer voeren. Je doet dat schriftelijk. Het is verstandig om een arbeidsrecht advocaat in te schakelen. De regels rond collectief ontslag zijn complex. Een arbeidsrecht specialist kent de regels en procedures. Let er op dat je op tijd je verweerschrift indient. Meestal moet dit binnen 14 dagen nadat je de brief van het UWV toegestuurd hebt gekregen.
Veelgestelde vragen
Wat zijn bedrijfseconomische redenen?
Bedrijfseconomische redenen zijn reorganisatie, fusies of overnames, financiële problemen of een bedrijfsstrategie die aanzienlijke invloed heeft op de personeelsbezetting. Een werkgever kan tot collectief ontslag overgaan als sprake is van dit soort redenen.
Welke rechten hebben werknemers bij een collectief ontslag?
Als je ontslagen wordt vanwege een collectief ontslag heb je recht op verschillende rechten. Denk bijvoorbeeld aan een opzegtermijn, de mogelijkheid om een beroep te doen op sociale plannen of collectieve arbeidsovereenkomst en een ontslagvergoeding.
Welke informatie moet je werkgever verstrekken bij een collectief ontslag?
Als je ontslagen wordt via een collectief ontslag moet je werkgever jou tijdig en schriftelijk informeren over het voorgenomen ontslag. Daarnaast moet je werkgever de redenen hiervoor benoemen. Bovendien moet je werkgever je op de hoogte brengen van de criteria voor de selectie van werknemers die ontslagen worden, de verwachte gevolgen van het ontslag en de sociale maatregelen die worden overwogen.
Welke ondersteuning kan je krijgen bij een collectief ontslag?
Als werknemer kan je het recht hebben op ondersteuning bij een collectief ontslag. Je kan bijvoorbeeld begeleiding krijgen bij het zoeken naar nieuw werk of recht hebben op een transitievergoeding.
Kan je werkgever een vaststellingsovereenkomst aanbieden bij een collectief ontslag?
Ja, het is mogelijk dat je werkgever je tijdens het collectief ontslag een vaststellingsovereenkomst aanbiedt. Je kunt overwegen om vrijwillig mee te werken aan je ontslag en de vaststellingsovereenkomst ondertekenen. Laat de overeenkomst altijd wel goed controleren voor je dit doet door een gespecialiseerde arbeidsrechtadvocaat.
